Nord-Ost thuis best (1)

Vandaag is het op de dag af vijf jaar geleden dat 850 mensen tijdens de theatervoorstelling Nord-Ost in gijzeling werden genomen. Hoewel ik toen nog geen correspondent was, vloog ik die avond toevallig vanuit Nederland naar Moskou. Ik herinner me dat een Champions League-wedstrijd van, ik meen, Lokomotiv Moskou werd onderbroken voor een live-uitzending vanuit een donker straatje met legervoertuigen op de achtergrond. Russisch sprak ik destijds niet, dus ik begreep slechts dat er iets niet pluis was.

Ik herinner me een reisbegeleider die vrienden had in het theater. En ik had zelf vrienden die over kaarten beschikten voor dezelfde voorstelling op een andere dag. Dat bracht de oorlog in Tsjetsjenië plotseling erg dicht bij mij cq de gewone mens, precies wat de Tsjetsjeense rebellen/terroristen beoogden overigens.

Vrijdagochtend om 10.00 uur worden de zeker 129 slachtoffers herdacht. Slachtoffers die vrijwel allemaal stierven door Russisch gas, niet door kogels of bommen van Tsjetsjeense gijzelnemers. Het was een optreden op z'n Russisch: (vrijwel) alle terroristen dood, operatie geslaagd. Wij kijken toch vooral naar hoe de gijzelaars het er vanaf hebben gebracht en dat was niet best, evenals twee jaar later in Beslan.

Ik sprak Oleg Zjyrov, een Nederlander van Oekraïense afkomst. Zijn vrouw Natalja overleed na de bestorming, zijn zoon Dmitri kwam levend uit de hel. Zjyrov heeft de Russische staat aangeklaagd. Waarom? ,,Heel simpel. Natalja is niet door de terroristen vermoord, maar door de bestorming omgekomen. De organisatie daarvan was verkeerd, niemand dacht aan de hulpverlening en informatie is door de autoriteiten verborgen gehouden of vervalst.''

Een antigifspuit had Natalja's leven misschien kunnen redden, maar het geheim van het gebruikte gas telde zwaarder voor de autoriteiten. Oleg en Dmitri komen deze week niet naar Moskou. Ze blijven thuis in Nederland. Dat lijkt me maar beter ook: Nord-Ost thuis best.